בס"ד

EEN GEDACHTE OVER PARSHAT KEDOSHIM 5785

ISRAËL, DE NATIES EN DE PAHT VAN KEDOESJA

In Leviticus 19:2lezen we: 

2 Spreek tot de ganse gemeente der kinderen Israëls, en zeg tot hen: Gij zult heilig zijn, want Ik, de L-RD, uw G-d, ben heilig.ב דַּבֵּר אֶל-כָּל-עֲדַת בְּנֵי-יִשְׂרָאֵל, וְאָמַרְתָּ אֲלֵהֶם-קְדֹשִׁים תִּהְיוּ: כִּי קָדוֹשׁ, אֲנִי ד' אֱלֹקיכֶם.

De oproep tot heiligheid

Het Joodse volk krijgt hier het gebod om heilig te zijn - omdat G-d Zelf heilig is. Dit vers is expliciet gericht aan de kinderen van Israël, want er staat: "דבר אל כל עדת בני ישראל..." - "Spreek tot de hele vergadering van de kinderen van Israël." Het feit dat G-d heilig is, is vanzelfsprekend: G-d is verheven, transcendent, vol majesteit. Maar wat betekent het als mensen - gewone stervelingen - worden opgeroepen om heilig te zijn, om als het ware in G-ds voetsporen te treden?

En nog verder: als deze oproep tot heiligheid gericht is aan Israël, wat betekent het dan voor Noachiden - mensen uit de naties die zich ook met G-d willen verbinden en volgens Zijn wil willen leven? Want ook zij zijn geschapen naar het beeld van G-d (tselem Elokiem). Geldt deze oproep niet ook voor hen?

Wat betekent "heilig"?

Laten we beginnen met de betekenis van het Hebreeuwse woord קָדוֹשׁ (kadosh). Volgens Jastrow betekent het: afgesneden worden, afgescheiden, zuiver, heilig, heilig zijn/worden. De kern van kadosj is afscheiding, onderscheid - iets dat zich onderscheidt van het gewone, het alledaagse.

Zoals Neil Gilman (Sacred Fragments, p. 229) het treffend zegt:
Kadosh begint met 'apart' en eindigt met 'speciaal', 'heilig', 'verheven'.

Wanneer we zeggen dat G-d heilig is, bedoelen we: Hij is afgescheiden van de wereld - en er toch niet van verwijderd. Hij overstijgt het wereldse, maar onttrekt zich er niet aan.

Op dezelfde manier is Israël geroepen tot een speciale manier van leven: afgescheiden, maar niet afwezig. Sterker nog, Israël moet door zijn heilige manier van leven een positieve invloed hebben op de wereld.

Zoals Martin Buber zegt in Bechirat Yisrael:
Israël moet een heilig volk zijn in navolging van G-d, niet door zich terug te trekken uit de wereld, maar door licht en richting te geven op elk gebied van het leven.1

Heiligheid als relatie: Tijd, plaats en mensen

In het Jodendom strekt heiligheid zich uit over tijd, ruimte en relaties.

Dus, kedoesja betekent niet alleen spiritualiteit of vroomheid, maar vooral afscheiding EN toewijding. Heiligheid is een oriëntatie op iets hogers, op G-d.

Wat zeggen de klassieke commentatoren?

Rashi

Rashi over dit vers legt uit dat deze oproep tot heiligheid in de eerste plaats gaat over seksuele reinheid - het zich afkeren van immorele relaties en gedachten. Dit blijkt duidelijk uit de context in Leviticus: heiligheid en seksuele wetten worden vaak samen genoemd.

Voor Rashi is heiligheid daarom grensbewustzijn. Weten wat wel en niet gepast is in een leven dat G-ds wil weerspiegelt.

En in het bijzonder: deze boodschap werd in één keer aan het hele volk gegeven. Waarom? Omdat het een fundamentele kern van de hele Torah is.

Noahiden worden ook opgeroepen tot seksuele reinheid in hun zeven geboden. Ook zij zijn geroepen om zich anders te gedragen dan wat in de wereld als "normaal" wordt beschouwd.

Noahiden worden ook opgeroepen tot seksuele reinheid in hun zeven geboden. Wanneer er immorele seksuele relaties zijn en een Noachide zich daarvan afscheidt, vormt dit ontegenzeggelijk een daad van heiligheid (Kedoesja).

Ramban

Ramban gaat bij dit vers een stap verder dan Rashi. Volgens hem gaat het niet alleen over verboden, maar ook over hoe men omgaat met wat is toegestaan.

Iemand kan technisch gezien alle wetten naleven en toch roekeloos leven: te veel eten, grof taalgebruik, oppervlakkige relaties. Daarom roept de Tora op tot innerlijke verfijning, bewuste matiging en levensstijl.

Voor Ramban is heiligheid zelfbeheersing uit liefde voor G-d - zelfs in het alledaagse.

Dit principe geldt ook voor Noachiden die naar G-ds beeld willen leven. Een heilig leven is niet beperkt tot het volgen van regels; het vereist ook hart en intentie.

Heiligheid buiten Israël - Het pad van de Noachide

De zeven Noachidische geboden zijn universele wetten, oorspronkelijk gegeven aan Adam en later opnieuw bevestigd aan Noach. Ze vormen het morele fundament van de mensheid en dienen als richtlijnen voor alle niet-joden.

Op het eerste gezicht lijken deze geboden algemene ethische principes die bedoeld zijn om orde en stabiliteit in de samenleving te garanderen. Maar bij nadere bestudering onthullen ze een diepere laag: elk van deze wetten is een kanaal van kedoesja - van heiligheid.

Bijvoorbeeld:


Samen vormen deze geboden niet alleen een ethisch kader, maar ook een spiritueel pad.
Iemand die ze in acht neemt met de intentie om G-ds wil te doen, leeft niet alleen "goed" - maar leeft heilig.

Kunnen Noahiden Heilig zijn?

Sommigen zeggen dat Noachiden niet "echt heilig" kunnen zijn, omdat zij bepaalde mitsvot, zoals Sjabbat of Brit Mila, niet hoeven te houden.

Ja, het is waar dat bepaalde vormen van heiligheid - zoals die bereikt worden door het houden van Sjabbat - specifiek voor het Joodse volk zijn. Maar dat betekent niet dat er geen vorm van heiligheid beschikbaar is voor anderen.

De kern van heiligheid is, zoals gezegd, toewijding aan G-d en afscheiding van het wereldse.
In die zin is elke handeling die uitgevoerd wordt met het doel om G-d te dienen - zolang die handeling in lijn is met G-ds wil zoals geopenbaard in de Tora - een handeling van kedoesja.

De Gemara in Sanhedrin 59b stelt zelfs dat een Noahide die de zeven wetten bestudeert, vergeleken wordt met de Hogepriester - het hoogste niveau van heiligheid.

Zelfs Maimonides (de Rambam) stelt in Hilchot Melachim 8:11 dat een niet-jood die de zeven Noachide-wetten naleeft, omdat deze door G-d via Mozes bij Sinaï werden gegeven, een aandeel heeft in de Komende Wereld.
Dit is een duidelijk bewijs dat Noachiden een heilig en verheven leven kunnen leiden.

De spirituele waarde van het Noachidepad

Noachiden die er bewust voor kiezen om hun leven volgens de zeven geboden te leiden, omdat ze door G-d in de Tora werden opgedragen, scheiden zich af van de chaos van de wereld.

In een tijd van morele verwarring en spiritueel lawaai leven zij een leven van morele helderheid en toewijding. Dat is niets minder dan heiligheid.

Bovendien draagt hun inzet bij aan de heiliging van de wereld als geheel.
Stel je een wereld voor waarin mensen over grenzen heen met elkaar verbonden zijn - niet door globalistische economieën of digitale netwerken - maar door gedeelde goddelijke waarden: rechtvaardigheid, respect voor het leven, eerbied voor de Schepper.
Dat is de wereld die G-d voor ogen had.

Conclusie

Het is een misvatting om te zeggen dat Noahiden geen heiligheid kunnen bereiken. Hun pad is anders dan dat van het Joodse volk, maar het is niet minder waardevol.

Door de zeven Noachide-geboden bewust en Gericht na te leven, kunnen Noachiden zeker een leven van kedoesja leiden. Ze worden partners in het goddelijke plan voor de mensheid, en door hun heilige manier van leven, helpen ze de wereld te vormen tot een plaats die de aanwezigheid van Hashem weerspiegelt. Zoals het in Leviticus 19:2 staat: "Wees heilig, want Ik, Hashem, jullie G-d, ben heilig." Deze oproep is, in de diepste zin, universeel.

Door Angelique Sijbolts
Met dank aan Rabbi Moshe Bernstein voor de feedback

Bron

  1. Sefaria over het woord Kadosh ↩︎
  2.  NOAHIDES EN HEILIGHEID door Rabbi Tani Burton ↩︎

Teksten Mechon Mamre

© Copyright, alle rechten voorbehouden. Als je dit artikel leuk vond, moedigen we je aan om het verder te verspreiden.

Onze blogs kunnen tekst/quotes/verwijzingen/links bevatten die auteursrechtelijk beschermd materiaal bevatten van Mechon-Mamre.org, Aish.nl, Sefaria.org, Chabad.orgen/of VraagNoah.orgdie we gebruiken in overeenstemming met hun beleid.