Parasja Teroema Shemoth (Exodus 25:1- 27:19 Parasja Teroema)
door Rabbi Yehonasan Gefen
וְעָשִׂיתָ מְנֹרַת זָהָב טָהוֹר מִקְשָׁה תֵּעָשֶׂה הַמְּנוֹרָה יְרֵכָהּ וְקָנָהּ גְּבִיעֶיהָ כַּפְתֹּרֶיהָ וּפְרָחֶיהָ מִמֶּנָּה יִהְיוּ׃
Je moet een kandelaar van zuiver goud maken, één stuk gedreven werk moet de kandelaar zijn; zijn voetstuk, zijn schacht, zijn bloemkelken, knoppen en bloesems moeten er uit één stuk mee zijn.
(Sefaria en Dasberg Shemoth 25:31)
Rasji, 25:31: sv. Zal de Menora gemaakt worden: door zichzelf; omdat Mozes het moeilijk vond [om het te maken], zei God tegen hem, ‘gooi het goud in het vuur en het zal vanzelf gemaakt worden’.
Rash haalt de Midrasj Tanchuma aan om de taal van de Tora uit te leggen dat de Menorah “zal worden gemaakt“, in tegenstelling tot; “u zult maken” de Menora. De Midrasj vertelt ons verder dat Moshe niet kon visualiseren hoe de Menora eruit zou moeten zien, dus liet God hem een Menora van vuur zien. Zelfs toen, na veel en grote inspanning om het te maken, was het Moshe nog steeds niet gelukt om dat te doen. Daarom droeg God hem op om het goud in het vuur te gooien en de volledige Menora kwam tevoorschijn. De Sfat Emet vraagt dat als de Menora voorbestemd was om zelf gemaakt te worden, wat was dan het doel om Mosje het beeld van de Menora te laten zien – zelfs als hij dan nog steeds niet in staat was om het te maken!
Hij antwoordt dat dit ons een fundamenteel principe in de Tora-gedachte leert: ook al heeft de mens een vrije wil om beslissingen te nemen om al dan niet Gods wil te volgen, hij heeft niet het feitelijke vermogen om de instructies uit te voeren, tenzij God hem daartoe in staat stelt. Iemand kan bijvoorbeeld besluiten liefdadigheid te geven, maar een aantal obstakels kan hem verhinderen dat ook daadwerkelijk te doen. Op een nog fundamenteler niveau vereist de meeste mitswot één of andere fysieke handeling, en de mens kan deze handelingen alleen uitvoeren als God hem daartoe in staat stelt. Wat verlangt God dan van de mens? Alleen dat hij de moeite neemt om de mitswot uit te voeren. Zelfs als hij ze niet kan voltooien, heeft hij gedaan wat van hem wordt verlangd. Maar, zegt de Sfat Emet, als hij de moeite doet met al zijn kracht, dan zal hij de siyata dishmaya (hemelse hulp) ontvangen om de mitswa daadwerkelijk te voltooien.
Dit is wat er gebeurde met Mozes en de Menora – God had niet verwacht dat hij de bouw ervan zou voltooien, maar Hij liet Mozes een beeld van de Menora zien, zodat hij moeite zou doen om het te bouwen. Als beloning voor zijn inspanningen voltooide God de taak.
Rav Chaim Shmuelevitz schrijft over een aantal karakters in de Tora die een voorbeeld waren van een geloof in het idee dat als een persoon de moeite doet om Gods wil uit te voeren, hij ongelooflijke goddelijke hulp zal ontvangen om bovenmenselijke resultaten te bereiken. Een voorbeeld hiervan is het verhaal van Batya, de dochter Farao, die de jonge Mozes redde uit de rivier. Een van de minder besproken vragen over dit verhaal is waarom Batya zelfs probeerde haar hand uit te steken om Moshe eruit te halen, terwijl het fysiek onmogelijk was hem te bereiken. Het antwoord is dat ze de noodzaak inzag om de inspanning te leveren, ook al was er geen logische manier om die inspanning te vervullen. Maar omdat ze de moeite deed, verrichtte God een wonder door haar arm te verlengen waardoor ze kon slagen.
We hebben aan het voorbeeld van Mozes en de Menora gezien hoe God alleen eist dat we proberen Zijn wil te doen, en als we dat oprecht doen, zal Hij de taak voor ons voltooien. Een recent dramatisch voorbeeld van dit idee werd gezien bij de Dirshu siyum HaShas. 200 mannen leerden de hele Talmoed en werden op alles getest. Velen van hen zeiden dat ze, toen ze begonnen, niet dachten dat ze de tests van zelfs maar één traktaat konden doorstaan, maar op de een of andere manier slaagden ze erin en bleven ze doorgaan, totdat ze deze ongelooflijke prestatie hadden bereikt. Mogen we het allemaal verdienen om ze na te volgen in onze eigen spirituele groei.
Rabbijn Yehonasan Gefen
Besef dat een vertaling altijd een vertaling is, daarom ook de verwijzing naar het origineel:
The Guiding Light Parshat Trumah: Making the Effort (aish.com)
Opmerking van Angelique; wat leren wij hiervan?
Als je er net bewust voor gekozen hebt om Noachied te worden, kan alles soms nogal overweldigend zijn. Wat mag/moet allemaal wel/niet. Hoor je gebeden te zeggen en zo ja welke zeg je dan en hoe doe je dat doen. Mag het in je eigen woorden, of moet je een vaste structuur aanhouden. Wat zijn brachot en wanneer zeg je die dan en hoe dan? Welke feesten kun je wel vieren, welke niet. Kortom zoveel nieuwe dingen om te leren en om over na te denken. Soms heb je het gevoel wellicht dat je door de bomen het bos niet meer ziet. Deze parasja laat heel mooi zien dat als we als mens de eerste stap zetten, dus er bewust voor kiezen om Noachied te worden, dat HaShem zal helpen en leiden om de juiste stapjes te gaan zetten in de juiste richting op moment die voor jou als mens mogelijk en wenselijk zijn.
