Ons Potentieel vervullen
Wayakheel (Exodus 35:1-38:20)
Door Rabbi Yehonasan Gefen
Hoe u uw verborgen talenten naar boven kunt halen.
In het midden van zijn verslag over de bouw van de Tabernakel (Mishkan) stelt de Tora dat: “Elke man wiens hart hem inspireerde, kwam …”[1] De Ramban schrijft dat dit verwijst naar degenen die kwamen om het werk te doen van weven, naaien en bouwen. Waar hebben deze mensen geleerd hoe ze zulke bekwame ambachten moesten uitvoeren? De Ramban antwoordt dat ze diep in hun aard het vermogen vonden om ze te doen. Deze voorheen verborgen krachten kwamen tot stand als gevolg van hun diep verlangen om Gods wil te vervullen door te helpen bij de bouw van de Mishkan. Als resultaat van hun brandend verlangen gaf God hun de mogelijkheid om dingen te doen die ze nooit hadden geleerd!
Er is een bekend principe dat God ons een unieke set talenten schenkt waarmee we ons potentieel in het leven kunnen vervullen. Hoewel dit zeker waar is, lijkt het erop dat het enigszins verkeerd kan worden toegepast: naarmate we ouder worden, worden we ons van nature bewust van onze sterke en zwakke punten – er is de neiging dat we onze activiteiten kunnen beperken tot gebieden waar onze sterke punten liggen en die gebieden waarin we minder goed zijn negeren. Iemand kan bijvoorbeeld het gevoel hebben dat hij bedreven is in het spreken voor kleine groepen, maar dat hij niet voor een groot publiek kan spreken. Dus zelfs als er een noodzaak is voor iemand om in een dergelijke setting te spreken, zal hij de verantwoordelijkheid uit de weg gaan omdat hij zichzelf ‘in een hokje’ heeft geplaatst dat hij niet in staat is om voor veel mensen te spreken.
We leren van de Ramban dat dit een onjuiste houding is – de mensen die naar voren kwamen om in de Mishkan te werken, wisten niet dat ze in staat waren om zulke bekwame ambachten uit te voeren – maar als gevolg van hun toewijding aan Hashem vonden ze tot nu toe onbenutte talenten die gebruikt konden worden om Gods wil te vervullen. Evenzo kunnen er in ons eigen leven momenten zijn waarop het nodig is een bepaalde taak uit te voeren en we het gevoel kunnen hebben dat we die niet kunnen uitvoeren – maar de Mishna in Ethics of the Fathers zegt ons dat, ‘in een plaats waar geen mensen zijn, wees een mens. ” De Mishna kwalificeert zijn aansporing niet door te zeggen dat je alleen moet opstaan als er niemand in een gebied is waarin jij je zeer bekwaam voelt. Het enige criterium dat we moeten onderzoeken, is of er iemand anders is die de vereiste taak zo goed kan uitvoeren als jij. En als dat niet het geval is, dan zal God zeker verborgen talenten in ons naar voren brengen als we ons wijden aan het doen van Gods wil.
Er zijn veel voorbeelden van mensen die geïnspireerd werden om verborgen talenten naar boven te halen en daardoor geweldige dingen bereikten; een van de meest opmerkelijke is die van de Netziv, Rav Naftali Zvi Yehuda Berlin, een van de leidende Tora-geleerden van de late negentiende eeuw. Toen hij klaar was met zijn commentaar op het vroege werk dat bekend staat als Sheiltot, maakte hij een feestmaaltijd, deels omdat dat de gewoonte is wanneer iemand een boek voltooit, maar er was nog een andere, meer persoonlijke reden. Hij vertelde dat hij als jongen niet bijzonder serieus was in zijn Tora-studies. Zijn ouders deden er alles aan om hem te helpen om zijn houding te veranderen, maar het mocht niet baten. Op een dag hoorde hij hen praten over zijn gebrek aan succes bij het leren van de Tora – ze besloten dat hij geen vooruitzicht had om een Tora-geleerde te worden en daarom zou hij voor schoenmaker moeten gaan leren. Ze hoopten dat hij in ieder geval een godvrezende jood zou zijn die zijn werk met eerlijkheid en toewijding zou doen. Toen hij dit hoorde, schokte het hem enorm en besloot hij zijn Tora-studies serieus te nemen – dit incident had zo’n impact op hem dat het leidde tot een complete verandering in zijn houding en hij werd een Gadol (leidende Tora-geleerde). Hoe heeft hij zoveel bereikt? Omdat hij een verlangen ontwikkelde om groot te zijn in leren – het was door dit verlangen dat hij in zijn natuur tot dusver onontdekte bekwaamheid vond om Tora op een zeer hoog niveau te leren.
Men zou op dit verhaal kunnen reageren door te beweren dat niet iedereen zo’n groot Tora-geleerde kan worden, maar de joodse geschiedenis laat zien dat we niet noodzakelijk een vooraanstaande rabbijn hoeven te zijn om grote dingen te bereiken – soms zijn er andere expertisegebieden die nodig zijn om een vervulling van Gods wil tot stand brengen.
Reb Dovid Dryan geeft ons een uitstekend voorbeeld van zo’n geval. Hij was een vrome shochet [2] die bekend stond om zijn vasthoudendheid bij het bewaken van zijn spraak. Er is echter nog een ding waardoor hij opviel: hij was rechtstreeks verantwoordelijk voor de oprichting en het beheer van de Gateshead Yeshiva en speelde een belangrijke rol bij de vorming van de Gateshead Kollel and Seminary. Zijn toewijding is in belangrijke mate verantwoordelijk voor het feit dat Gateshead bekend staat als het grootste Tora-centrum in Europa, waar duizenden jongens en meisjes een Tora-opleiding van hoog niveau hebben genoten. Hoe heeft Reb Dovid Dryan dit bereikt? Toen hij in Gateshead kwam wonen, ontdekte hij dat daar geen Yeshiva was. Hij zei tegen zichzelf, “hoe kan ik leven in een plaats waar geen Yeshiva is ?!” Dit kan een vraag zijn die velen van ons in een vergelijkbare situatie zouden stellen. Hij was echter niet tevreden met het stellen van de vraag alleen – hij ondernam actie; hij besteedde veel tijd en moeite om een schijnbaar onmogelijke taak te volbrengen ondanks veel tegenstand. Hij nam veel taken op zich die niet noodzakelijk tot zijn expertise vielen, waaronder fondsenwerving en administratie. Hij had gemakkelijk kunnen voelen dat hij een shochet was en dat zijn verantwoordelijkheden tegenover de gemeenschap daar eindigden. In plaats daarvan motiveerde hij zichzelf om te doen wat nodig was en God schonk hem het vermogen om te slagen.[3]
Ondanks deze inspirerende verhalen zou je nog steeds kunnen beweren dat hij zich in het verleden op bepaalde gebieden heeft ingespannen en niet succesvol is geweest – bijgevolg voelt hij zich vrijgesteld van het nemen van verantwoordelijkheid op deze gebieden. De Chafetz Chaim behandelt deze bewering; hij wijst erop hoeveel moeite we investeren in onze eigen belangen. Als een zakelijke onderneming bijvoorbeeld niet goed verloopt, zal iemand niet zomaar opgeven, maar zal hij voortdurend nadenken over hoe hij de situatie kan verbeteren – hij zal advies inwinnen bij andere zakenmensen en uiteindelijk zal hij vaak slagen. Zo schrijft hij ook: ‘Als het uitvoeren van Gods wil even waardevol was voor een persoon als zijn eigen persoonlijke aangelegenheden, zou hij advies en strategieën zoeken om de Tora op te bouwen, zodat deze niet verzwakt, en God zal hem zeker helpen om manieren te vinden om te slagen … maar dat doen we niet in hemelse zaken. Als iemand ziet dat er geen manier is om de situatie te verbeteren, geeft hij het onmiddellijk op en stelt hij zichzelf vrij om iets te hoeven doen.”[4] Als we bereid waren om de dezelfde inspanning in Goddelijke Dienst als in onze financiële belangen te vestigen, dan zouden we zeker boven onze aanvaarde limieten kunnen uitstijgen.
Er is een opmerkelijk hedendaags voorbeeld van een persoon die deze woorden van de Chafetz Chaim leeft. Rav Meir Shuster is van nature een verlegen persoon die thuis het beste leert of bidt. Vele jaren geleden erkende hij echter een behoefte – elke dag bezochten tientallen seculiere joden de Westelijke Muur en keerden terug naar hun leven zonder de Tora. Hij zag de noodzaak in om deze mensen te benaderen en hen onderdak aan te bieden in een hostel dat als uitvalsbasis zou kunnen dienen om de bezoekers aan te moedigen naar Yeshiva of het seminarie te gaan. Daarom nam hij het op zich om tegen zijn natuur in te gaan en naar deze vreemden toe te lopen en met hen in gesprek te gaan. Aangezien hij dit vele jaren heeft gedaan, is het onmogelijk om te weten hoeveel honderden levens zijn veranderd door zijn moedige beslissing om iets tegen zijn natuur in te doen, omdat hij voelde dat het Gods wil was. Maar het is duidelijk dat als hij zich had beperkt tot zijn natuurlijke krachtgebieden, de wereld er enorm onder zou hebben geleden.
De mensen die hun hart opstelden om Gods wil te vervullen, vonden krachten waarvan ze nooit konden denken dat zij die bezaten. Ook wij hebben het vermogen om onze grenzen te verleggen en het schijnbaar onmogelijke te bereiken.
Rabbijn Yehonasan Gefen
Besef dat een vertaling altijd een vertaling is, daarom ook de verwijzing naar het origineel: https://www.aish.com/tp/i/gl/Fulfilling_Our_Potential.html
Opmerkingen van Angelique; wat leren wij hiervan?
Wanneer mensen aan hun reis in de Noachidische (denk)wereld gaan beginnen, kan dat nogal overweldigend zijn. Hoe ga je je leven vormgeven, wat mag je wel, wat doe je beter niet. We kunnen van deze parasja uitleg leren dat als we de Eeuwige werkelijk willen dienen, in overeenstemming met Zijn wil dat we daartoe de capaciteiten krijgen.
Mijn persoonlijke ervaring is er één van verbazing en nieuwsgierigheid. Nu 2 jaar geleden mocht ik de enorme grootheid en liefde van HaShem ervaren. Het maakte dat ik alleen nog maar kon zeggen dat ik mijn leven alleen nog maar zo wilde inrichten dat het in Zijn dienst zou staan, dat ik Hem zou dienen op een manier waar Hij blij van wordt.
En zo kwam al vrij snel het Noachidische pad in beeldt. Komend van de volledig tegenovergestelde richting kon ik alleen maar concluderen dat alle puzzelstukjes precies op zijn plek vielen, ik hoefde ze alleen maar om te draaien. Als ik zie waar ik nu op dit pad ben, welke mensen ik allemaal heb mogen leren kennen, wat ik allemaal mag – en kan doen, verbaas ik mij daar elke keer weer over. En het maakt me enorm nieuwsgierig waar dit pad nog verder heen zal gaan en waar het me zal brengen.
Dus inderdaad, zoals rabbijn Gefen uitlegt, als je de Eeuwige echt wil dienen, kun je dingen waarvan je niet wist dat je het in je had. Gaan er deuren open waarvan je het bestaan niet eens wist…
[1] Vayakhel, 35:21.
[2] Dit is de Hebreeuwse term voor de persoon die gekwalificeerd is in het ritueel slachten van dieren
[3] Gehoord van Rav Yissochor Frand shlit”a.
[4] Chizuk Hadas, hfdst 2, blz. 14.
