Onze spraak zuiveren
Tazria (Leviticus 12-13)
Door Rabbi Yehonasan Gefen
Het Tora-gedeelte van Tazria bespreekt uitvoerig de spirituele malaise van tzoraas waarbij een persoon lijdt aan witte vlekken op zijn huid. Hij moet dan een periode van isolatie ervaren en uiteindelijk een proces van zuivering ondergaan. De Talmoed vertelt ons dat deze aandoening ontstaat door iemands zonden, in het bijzonder die van lashon hara (negatieve taal).[1] Het proces dat de metsora moet ondergaan, is bedoeld om hem de vernietigende werking van zijn zonde te laten zien en hem te leren hoe hij zichzelf in de toekomst kan verbeteren, zodat hij niet opnieuw op zo’n manier zondigt.
Het lijkt erop dat er in het bijzonder twee lessen zijn die iemand die lasjon-hara spreekt tijdens zijn periode van tzoraas wordt onderwezen: Ten eerste, zegt de Talmoed ons, “hij veroorzaakte scheiding tussen de mens en zijn vriend [door zijn lasjon-hara] en daarom zegt de Tora dat hij alleen moet zitten.”[2] Negatief spreken over anderen zorgt er onvermijdelijk voor dat vriendschappen uiteenvallen en dat mensen afstand van elkaar nemen. Daarom, maat voor maat, wordt iemand die lashon hara spreekt, gedwongen om een bepaalde tijd alleen te leven, afgezonderd van anderen. Dit leert hem de pijn die hij veroorzaakt door relaties te verbreken.
Ten tweede fungeren de vlekken zelf als een krachtige demonstratie van de schade die iemand die lashon hara spreekt aan zijn neshama (ziel) toebrengt. Tzoraas is geen gewone lichamelijke ziekte, het is eerder de fysieke manifestatie van een spirituele malaise die de zondaar onbetwistbaar bewijs biedt dat hij zichzelf in spirituele zin ernstig heeft beschadigd en dringend behoefte heeft aan spirituele verbetering.[3]
Tegenwoordig is er geen tzoraas, en oppervlakkig bezien lijkt dat misschien een goede zaak. De commentaren wijzen echter op precies het tegenovergestelde; tzoraas was een vorm van vriendelijkheid van God in die zin dat Hij heel duidelijk naar de zondaar toe communiceerde over zijn overtreding en de noodzaak om teshuva te doen (berouw te hebben/ terug te keren). Zonder deze gift is het voor iemand onmetelijk moeilijker om in te zien wanneer hij gezondigd heeft. En toch is het heel duidelijk dat de zonde van lashon hara een van de moeilijkst blijft om te vermijden.
De Talmoed schrijft inderdaad dat, hoewel een minderheid van de mensen struikelt in gebieden die verband houden met immoraliteit,[4]en een meerderheid struikelt in bepaalde vormen van diefstal; “[maar] dat iedereen [struikelt] in avak lashon hara.”[5] Gezien de schijnbaar wijdverbreide overtreding van lashon hara, welke vervanging is er voor tzoraas – hoe kan iemand de spirituele schade herkennen die men zichzelf toebrengt wanneer hij lashon hara spreekt en de omvang van de schade die negatieve woorden kunnen hebben op andere mensen?
Rav Alexander Moshe Lapidus beantwoord in zijn werk, Divrei Emes, deze vraag.[6] Hij merkt op dat een persoon die tzoraas had, naar een Kohen (priester) moest gaan die hem door het proces van teshuva zou leiden. Nu blijft er een Kohen over die ons voortdurend leidt hoe we de zonde van lashon hara kunnen rechtzetten – dat is de Chofetz Chaim (Rabbi Yisroel Meir Kagan), wiens boeken over dit onderwerp[7] de ultieme autoriteiten zijn in de wetten en de Tora-visie op het bewaken van zijn spraak. Ze leren een persoon over de schade die hij een ander toebrengt wanneer hij lashon hara spreekt en ze laten uitvoerig zien welke schade iemand die lashon hara spreekt zichzelf aanricht.
De Chofetz Chaim schrijft zelf in de naam van de Maharsha, dat wanneer de Gemara zegt dat iedereen zondigt in avak lashon hara, het naar iedereen verwijst die geen bewuste poging doet om zijn spraak te verbeteren.[8] Echter, als een persoon de wetten en opvattingen over het bewaken van iemands spraak leert, dan zal hij in staat zijn deze verderfelijke zonde te vermijden. Hoewel niemand in deze generatie lijdt aan tzoraas, is het duidelijk dat iedereen die op dit gebied niet aan zichzelf werkt, onvermijdelijk minstens avak lashon hara zal spreken. Dus het inzicht van de Divrei Emes leert ons dat het de plicht is van een persoon om de wetten van lashon hara van de Chofetz Chaim te leren kennen, als hij de hoopt heeft om zijn negatieve taal te verminderen.
Je kunt je nog steeds afvragen: waarom is het nodig om de wetten van lashon hara te leren? Zou het niet voldoende zijn om meer te weten te komen over de filosofische aspecten van de schade die het veroorzaakt, en daardoor voldoende angst voor de hemel te ontwikkelen om het spreken van lasjon hara te vermijden? De Chofetz Chaim behandelt deze kwestie in zijn inleiding op zijn mussar[9] werk, Shemiras Halashon. Hij schrijft dat het niet voldoende is om dit werk alleen te leren, maar dat men ook zijn wettenboeken moet leren, Chofetz Chaim: “Wat is het voordeel van alle mussar in de wereld die spreekt over de strengheid van de verboden op lashon hara en rechillus, [10] aangezien hij zichzelf heeft toegestaan te zeggen dat dit ding niet is opgenomen in lashon hara, of dat de Tora het spreken van lashon hara over dit soort personen niet verbood, daarom moet men weten welke dingen wel [of niet] vallen onder de categorie van lashon hara.”[11] Aldus leert de Chofetz Chaim ons dat iemand zonder de wetten van lashon hara te kennen onvermijdelijk zal struikelen omdat hij niet weet wat verboden taal is.
Gebaseerd op de constante test van het spreken van lasjon hara en de bewering van de Gemara dat niemand van deze zonde vrij is, lijkt het erop dat de enige manier om op dit gebied te verbeteren is door constant de wetten en filosofie van het bewaken van iemands spraak te bestuderen. In deze geest ontwikkelde de Manchester Rosh Yeshiva, Rav Yehuda Zev Segal een dagelijkse kalender om deze twee werken te leren, en kort voor zijn overlijden vroeg hij de stichting Chofetz Chaim om de sefer te produceren, ‘A Lesson a Day’, die een korte dagelijkse sectie over halacha en filosofie bevat.[12]
In vroegere tijden kreeg iemand die lasjon-hara sprak tzoraas en werd hij door de Kohen begeleidt in zijn teshuva-proces. Nu is iemand niet gezegend met zo’n duidelijke boodschap, en daarom moet hij zich wenden tot de woorden van de grote Kohen, de Chofetz Chaim, om zichzelf te leiden hoe hij zijn spraak kan verbeteren door voortdurend zijn grote werken te leren. Mogen we allemaal gezegend zijn met het vermogen om alle vormen van negatieve taal te vermijden.
Rabbijn Yehonasan Gefen
Besef dat een vertaling altijd een vertaling is, daarom ook de verwijzing naar het origineel: The Guiding Light Parshat Tazria: Purifying Our Speech (aish.com)
Opmerkingen van Angelique; wat leren wij hiervan?
Lasjon hara doen we allemaal en is moeilijk af te leren. Meestal omdat we wel een excuus hebben. “ik moet dat wel vertellen aan….want…” of “dit is geen kwaadspreken want…..”.
Los van het feit dat je door lasjon hara vriendschappen, vertrouwensbanden, je naaste beschadigd, beschadig je ook jezelf.
Ik denk dat de belangrijkste les die we van bovenstaande kunnen leren is dat het goed is om het boek van Chofetz Chaim aan te schaffen en deze te bestuderen. Het boek is beschikbaar in het Engels met Hebreeuws. Het is goed leesbaar geschreven en motiveert om verder te lezen.
Amazon.com: Chofetz Chaim: Shemirat HaLashon, 2 Vols, Heb-Eng. (9781599757414): Chofetz Chaim: Books
[1] Arachin, 15b-16a.
[2] Arachin, 16b.
[3] Zie Rav Shimshon Raphael Hirsch zt “l die uitvoerig bewijst dat tzoraas niet hetzelfde is als de lichamelijke ziekte van lepra.
[4] Vertaald als immoraliteit.
[5] Bava Basra, 165a. Avak betekent letterlijk ‘stof’. Avak lashon hara staat bekend als het ‘stof’ van lashon hara in die zin dat het niet de door de Tora verboden lashon hara vormt, maar het een aantal vormen van spreken vertegenwoordigt die door de rabbijnen zijn verboden vanwege hun gelijkenis met lashon hara of hun waarschijnlijkheid door iemand ertoe te brengen de lashon hara te spreken, wat verboden is door de Tora. Zie Sefer Chofetz Chaim, Hilchos Lashon Hara, Klal 9 voor een grondige schets van avak lashon hara
[6] Geciteerd in Lekach Tov, Parshas Tazria, blz. 107
[7] De Sefer, Chofetz Chaim, bespreekt de wetten van lashon hara en Shemiras Halashon schetst de Tora’s kijk op lashon hara
[8] Shemiras Halashon, Hoofdstuk 15.
[9] Het woord ‘mussar’ wordt gewoonlijk met groei vertaald, hoewel de wortel van het woord van dezelfde wortel komt als yissurim, wat lijden betekent, en leert dat het proces van zelfgroei pijnlijk kan zijn.
[10] ‘Rechillus’ is een andere vorm van verboden taal waarin Reuven Shimon informeert over hoe Levi slecht sprak over Shimon, waardoor hun relatie ernstig werd geschaad.
[11] Inleiding op Shemiras Halashon, blz. 17.
[12] Dit kan ook gevonden worden in het begin van “A Lesson a Day.”
