Het voordeel van relaties
Sjemini (Leviticus 9-11)
Door Rabbi Yehonasan Gefen
Sjemini vertelt over de tragische dood van Aärons twee oudste zoons, Nadav en Avihu. Op het hoogtepunt van de inauguratie van de Mishkan (Tabernakel), gingen de twee mannen het Heilige der Heiligen binnen en brachten hun eigen wierook mee, zonder dat ze daartoe opdracht hadden gekregen. Nadat ze waren binnengegaan, kwam er een vuur tevoorschijn en verteerde hen. De rabbijnen geven verschillende verklaringen over wat nu de exacte aard van hun fout was:[1] De Chatam Sofer brengt een Midrasj die drie redenen geeft met betrekking tot hun zonde: ze namen een beslissing zonder overleg met hun leraar, Mozes; ze gingen de Mishkan binnen onder invloed van wijn; ze zijn niet getrouwd en hebben geen kinderen gekregen. Deze drie redenen lijken totaal geen verband met elkaar te hebben, maar de Chatam Sofer legt uit dat ze allemaal uit dezelfde bron voortkomen.
Hij schrijft dat de beslissende zonde van de drie hun keuze was om niet te trouwen en het gevolg daarvan was dat ze geen kinderen kregen. Hij legt uit dat er veel Mitswot zijn die de noodzaak inhouden om eer toe te kennen aan bepaalde mensen, en, lehavdil, aan God. Deze omvatten de Mitswot om iemands ouders en leraren te eren en te vrezen, en de verschillende wetten met betrekking tot iemands gedrag in de Mishkan. Het hebben van een eigen kinderen speelt een sleutelrol bij het helpen van een persoon om een veel grotere erkenning te krijgen van het belang van gerespecteerd te worden. Hij ervaart uit de eerste hand hoe onaangenaam het is om niet op de juiste manier gerespecteerd te worden door zijn kinderen. Dit helpt hem te beseffen hoe belangrijk het voor hem is om zijn ouders, leraren en vooral God te eren.
Nadav en Avihu kozen ervoor om niet te trouwen en bleven daarom kinderloos. Dit weerhield hen ervan de juiste waardering te ontwikkelen voor de noodzaak om anderen te eren. Als gevolg daarvan struikelden ze op andere gebieden die met eer te maken hadden: ze overlegden niet met hun leraar Mozes, wat erop wees dat ze onvoldoende eer aan hun leraar gaven. Evenzo betekende hun binnenkomst in de Misjkan, terwijl ze bedwelmd waren met wijn, een tekortkoming in hun eer voor de Goddelijke Aanwezigheid die daar woonde. Dus, volgens de Chatam Sofer, was de bepalende zonde van Nadav en Avihu hun onwil om kinderen te krijgen – dat was verantwoordelijk voor hun falen op het gebied van het geven van kavod (eer).[2]
Het is mogelijk hieraan toe te voegen dat sommige van de andere zonden die in de Rabbijnse bronnen worden opgesomd, ook voortkomen uit een gebrek aan de eigenschap van kavod. In Mishpatim wordt ons verteld dat Moshe, Nadav en Avihu, samen met de zeventig ouderlingen, getuige waren van een sublieme profetie. De Tora schrijft dat Nadav en Avihu, en de ouderlingen ‘naar God keken, maar toch aten en dronken’.3[3] De Midrasj Tanchuma, geciteerd door Rashi, zegt dat Nadav en Avihu en de oudsten ernstig zondigden door te eten en te drinken terwijl ze naar het heilige visioen keken. Ze verdienden het om op dat moment te sterven, maar God strafte hen toen niet om de vreugde van het geven van de Tora niet te bederven. Hun bestraffing werd uitgesteld tot een latere datum.[4] Nogmaals, het is duidelijk dat de belangrijkste fout hier het gebrek aan voldoende angst en eer voor de Goddelijke Aanwezigheid was.
Bovendien is de meest expliciete reden voor hun zonde de woorden van de Tora dat ze de wierook offerden, ook al werd hun dat nooit bevolen. De commentaren leggen uit dat ze in hun grote liefde voor God werden geïnspireerd om zelf de Mishkan binnen te gaan. Ondanks hun verheven bedoelingen lijkt het verrichten van een dienst zonder daartoe opgedragen te zijn ook een gebrek aan voldoende vrees en eer voor God.[5]
We hebben uit de uitleg van de Chatam Sofer gezien dat het falen van Nadav en Avihu om kinderen te krijgen, resulteerde in de verschillende zonden waaraan de Rabbijnen vonden dat ze schuldig waren, en dat de wortel van deze zonden het nalaten was om de juiste eer te geven. Deze uitleg werpt licht op een belangrijk principe in het Tora-denken met betrekking tot interpersoonlijke relaties. In de westerse wereld is het gebruikelijk om relaties te bekijken vanuit het perspectief van “wat kan ik uit deze relatie halen”, of het nu gaat om het huwelijk, de opvoeding van kinderen of vriendschappen. Op deze manier is het doel van de relatie in wezen egoïstisch, en het verklaart misschien waarom de instelling van het huwelijk en de ouder-kindrelaties de afgelopen generaties zo beschadigd zijn. Als iemands doelen in een relatie in de eerste plaats egoïstisch zijn, zullen zijn verlangens en verwachtingen onvermijdelijk botsen met die van zijn partner of kind, die vergelijkbare zelfzuchtige verlangens hebben. Bovendien, als iemand merkt dat trouwen of het krijgen van kinderen zijn levensvreugde zal belemmeren, zal hij ervan afzien in zijn ijdele zoektocht naar plezier en troost.
De Chatam Sofer leert ons dat één van de belangrijkste doelen van het krijgen van kinderen is om iemand in staat te stellen te groeien op manieren die hij anders niet zou kunnen. Hetzelfde geldt voor het huwelijk en alle andere relaties. De Tora-visie is dat een persoon zijn relaties moet benaderen vanuit een onbaatzuchtig standpunt – gericht op hoe hij de andere leden van de relatie kan helpen, en hoe hij door middel van de relatie tot een beter persoon kan uitgroeien. Zoals in alle aspecten van het leven, zijn onze relaties er om ons te helpen dichter naar God toe te groeien, daarom is het essentieel dat we ernaar streven om dergelijke relaties te ontwikkelen, zelfs als ze ons comfortniveau kunnen verminderen, omdat we begrijpen dat ze ons in staat zullen stellen om complete mensen te worden op een manier die Nadav en Avihu nooit verdienden.
Rabbijn Yehonasan Gefen
Besef dat een vertaling altijd een vertaling is, daarom ook de verwijzing naar het origineel: The Guiding Light Parshat Shmini: The Benefit of Relationships (aish.com)
Opmerkingen van Angelique; wat leren wij hiervan?
Dat relaties goed en nuttig zijn. Ze houden je een spiegel voor, laten je zien wie je bent en hoe je je kunt verbeteren. Daarnaast leer je van de relaties hoe je dingen beter kunt doen of misschien juist moet laten. Het is niet voor niks dat de Eeuwige zei: Het is niet goed dat de mens alleen zij.
Wat we ook hiervan kunnen leren is onze houding naar de Eeuwige toe. Met name voor mensen die uit de Messiaanse-beweging komen zal het schokkend zijn om te merken dat je niet zomaar alle feesten, gewoontes en gebruiken mag adopteren en ze mag uitvoeren. Net zoals Nadav en Avihu niet zomaar de Tabernakel binnen konden gaan met wierook omdat ze hadden bedacht dat de Eeuwige daar blij van zou worden. We moeten respect hebben voor de Eeuwige en respect hebben voor wat Hij van ons vraagt en verlangt. En dat respect kan zich juist uiten door dingen niet te doen. Zoals bijvoorbeeld niet de Sjabbat in achtnemen op een Joodse manier, niet een gebedsmantel dragen enz.
Kortom het is belangrijk om te onderzoeken hoe de Eeuwige door ons aanbeden wil worden, wat Hij van ons verlangt, en dat moeten we zo goed mogelijk doen.
[1] Zie Baal HaTurim, 10: 2 die zes zonden opsomt die ze hebben begaan.
[2] Chasam Sofer, geciteerd in Tallelei Oros, Vayikra 1, p.169-170.
[3] Shemos, 24:11
[4] Rashi, Shemos, 11. De ouderlingen werden ook gestraft voor hun gebrek aan eer op een later tijdstip.
[5] Opgemerkt moet worden dat Nadav en Avihu buitengewoon rechtschapen mensen waren, en, zoals we in het verleden al vaak hebben gezegd, vergroot de Tora de fouten van grote mensen om ons te helpen met elkaar in verband te brengen op ons niveau. Bovendien zeggen een aantal bronnen dat hun dood het resultaat was van hun grote spirituele niveau en dat het een geweldige Kiddush HaShem was (zie Rashi, Vayikra, 10: 3).
