Het unieke van elke persoon begrijpen
Pinchas (Numeri 25:10-30:1)
Door Rabbi Yehonasan Gefen
Bamidbar, 27: 15-16: Mozes sprak tot God en zei: Moge HaShem, God van de geesten van alle vlees, een man aanstellen over de gemeente …
Bamibar, 27:18: HaShem zei tegen Mozes: ‘Neem Jozua, de zoon van Nun, voor jezelf, een man in wie geest is, en leg je hand op hem.’
Rashi, 27:16: sv. God van de geesten: waarom werd dit gezegd? Hij [Moshe] zei tegen Hem, Meester van het Universum, het is voor U geopenbaard wat de aard van ieder mens is en dat ze niet op elkaar lijken – stel een leider aan die ieder mens kan dragen naar zijn aard.
Rashi, 27:18, sv. In wie er geest is: zoals u vroeg – dat hij kan leiden overeenkomstig de geest van ieder mens
Mozes, die beseft dat hij het volk niet naar het land Israël zal leiden, vraagt God om een opvolger te benoemen. In zijn verzoek beschrijft hij God op een ongebruikelijke manier; als de ‘God van de geesten van alle vlees’. Rashi legt uit dat hij zinspeelde op Gods vermogen om de verschillende karakters van ieder afzonderlijk individu te begrijpen, en hij verzocht zijn opvolger deze kwaliteit zo veel mogelijk na te bootsen. Het is verhelderend dat van alle mogelijke kwaliteiten die nodig zijn voor leiderschap, Mozes dit in het bijzonder als de belangrijkste leek te beschouwen. Het leert ons hoe belangrijk het is om de verschillende karakters van mensen te begrijpen, en de bijbehorende noodzaak om ze verschillend te behandelen. Deze eigenschap is niet alleen relevant voor een leider van de Joodse natie – het is noodzakelijk voor iedereen in een positie van autoriteit over anderen, inclusief een leraar of ouder.
Met betrekking tot hoe we kinderen opvoeden, leert koning Salomo ons dit idee door zijn welbekende aansporing, “Chanoch lenaar al pi darko”,[1] ‘onderricht het kind naar zijn manier’. De wijste man leert ons dat er niet één juiste manier is om een kind op te voeden, maar dat je de unieke eigenschappen en uitdagingen van elk kind moet begrijpen en ernaar moet handelen.
Er zijn veel voorbeelden van dit concept; hieronder zullen we een van de minder bekende maar vitale toepassingen bespreken, door middel van het persoonlijke verslag van een vrouw over een uitdaging waarmee ze in haar leven werd geconfronteerd. Als kind vond Rachel school altijd erg moeilijk, en het was duidelijk dat ze een soort leerstoornis had, maar de experts konden niet ontdekken wat het was. Ze had één bepaalde leraar die meer dan de anderen met haar moeilijkheden leek mee te voelen en haar extra speelruimte gaf. Bij één gelegenheid deed het meisje het erg slecht op een proefwerk. In plaats van haar te berispen, gaf de leraar haar de kans om het proefwerk opnieuw te maken, maar deze keer gaf de leraar haar aanzienlijke hulp vóór het proefwerk. Die avond werkte het meisje heel hard aan het proefwerk en was blij dat ze een 4 behaalde – op geen enkele manier een uitstekend resultaat, maar gezien haar natuurlijke uitdagingen voelde ze zich verlost. Haar leraar was echter niet zo tevreden: “Rachel, ik begreep waarom je het de eerst keer slecht deed bij het proefwerk, maar de tweede keer heb ik je zoveel hulp gegeven dat je gemakkelijk een veel hoger cijfer dan een 4 had kunnen halen. Als kind deed ik het ook slecht op school totdat ik me realiseerde dat als ik harder werkte, ik het goed kon doen; vanaf dat moment is het me gelukt. Als je op dezelfde manier zou handelen, zul je het veel beter doen. “
Deze berisping trof Rachel heel hard, vooral omdat ze vond dat ze echt heel hard had gewerkt. Toen ze opgroeide, kwam ze tot het besef dat haar leraar een ernstige fout had gemaakt. Tot dat moment had de leerkracht met Rachel meegeleefd omdat zij als kind soortgelijke moeilijkheden had doorstaan, maar zij ging ervan uit dat Rachels problemen dezelfde waren als die van haar en dat de oplossing dus ook identiek zou zijn. Toen dit niet gebeurde, werd ze boos op Rachel, omdat ze dacht dat ze lui was, terwijl Rachel in werkelijkheid totaal andere problemen had dan zij.
Toen ze opgroeide en leerde omgaan met haar leermoeilijkheden, voelde Rachel een speciale affiniteit met kinderen met leermoeilijkheden en nam ze een baan aan als lerares die zich toelegde op het helpen van dergelijke kinderen. Er was een meisje in de klas dat, net als Rachel, niet leek te volgen wat er aan de hand was en de hele les door dagdromen. Rachel probeerde met betrekking tot deze problemen dezelfde onderwijstechnieken uit die haar als kind hadden geholpen, maar tot haar grote ergernis werkten ze niet. Ze voelde dat ze gefrustreerd raakte door het kind, maar besefte al snel dat ze in dezelfde val liep als de leerkracht uit haar eigen jeugd.
Ze benaderde de kindertherapeut van de school met haar moeilijkheden met dit kind en hoe haar technieken niet hadden geholpen. De therapeut vertelde haar dat er twee soorten mensen zijn die leerkrachten worden van kinderen met leermoeilijkheden; de ene groep zijn degenen die het leren altijd gemakkelijk vonden en degenen, die het minder goed hebben dan zijzelf, willen helpen; de andere waren mensen die met die moeilijkheden worstelden en andere kinderen in soortgelijke situaties wilden helpen. Een voordeel van de tweede groep is dat ze zich konden inleven in deze kinderen, maar er was ook een gevaar – ze verwachten dat de problemen van het kind dezelfde zijn als die van hen, en dat de dezelfde oplossingen zouden moeten werken, terwijl dat vaak niet het geval is. De therapeut stelde verschillende technieken voor om bij dit meisje uit te proberen.
Dit verhaal leert ons een aantal belangrijke lessen. Ten eerste leren we dat we geneigd zijn te verwachten dat andere mensen op dezelfde manier functioneren als wijzelf; dit is logisch, want de enige manier waarop we weten hoe we de wereld kunnen bekijken, is die van onszelf. Maar als we in een gezagspositie over andere mensen verkeren, of het nu onze eigen kinderen, studenten of medewerkers zijn, is het essentieel om deze valstrik te vermijden en te erkennen dat hun sterke punten, uitdagingen en vooruitzichten waarschijnlijk heel anders zijn dan die van ons, en bijgevolg zullen de methoden die voor ons hebben gewerkt misschien niet succesvol zijn voor anderen. Op deze manier kunnen we ernaar streven om Gods kwaliteit van omgang met elk individu enigszins na te bootsen op een manier die het best van hun potentieel naar boven brengt.
Rabbijn Yehonasan Gefen
Besef dat een vertaling altijd een vertaling is, daarom ook de verwijzing naar het origineel: The Guiding Light Parshat Pinchas: Understanding Each Person’s Uniqueness (aish.com)
Opmerkingen van Angelique; wat leren wij hiervan?
Zelf een leerkracht zijnde met kinderen met moeilijk (voor ons) te begrijpen gedrag. Kan ik bovenstaande les alleen maar beamen. Elk kind vraagt zijn eigen specifieke methode om tot handelen en tot leren te komen. Het kan ontzettend moeilijk zijn om de juiste methode van handelen te vinden. En niet alleen dat…een methode kan dagen, weken, maanden werken om vervolgens toch weer helemaal aangepast te moeten worden. Want als een methode werkt, verandert dit het kind, waardoor er na een tijd een andere methode nodig is. Kijken wat werkt, en daar meer van doen. Kijken wat niet werkt en dat weglaten.
