Boven de sterren
Lech-Lecha (Bereishis 12-17)
Door Rabbi Yehonasan Gefen
Bereishis, 15:5: “En Hij [God] nam hem mee naar buiten en zei: “Kijk nu naar de hemelen en tel de sterren als je ze kunnen tellen!” en Hij zei tegen hem: “Zo zullen ook je nakomelingen zijn!”
Rashi, Bereishis,15:5 : sv. En Hij nam hem mee naar buiten: “Volgens de eenvoudige betekenis nam Hij hem uit zijn tent naar buiten om de sterren te zien… Maar je kunt dit ook lezen als; Hij haalde hem uit de ruimte van de wereld en hief hem boven de sterren op; dit is de taal van habata – naar beneden kijken.”
Abraham uitte zijn bezorgdheid aan God dat hij geen afstammeling had om zijn rol van het verspreiden van Gods naam in de wereld voort te zetten. God verzekerde hem dat hij het wel degelijk zou verdienen om nakomelingen voort te brengen die even overvloedig zouden zijn als de sterren. Rashi merkt de extra woorden op in het vers die deze discussie beschrijven: “Hij nam hem mee naar buiten” – waar verwijst dit naar? Rashi’s eerste verklaring zegt simpelweg dat God hem uit zijn tent haalde om de sterren te zien. Hij gaat echter verder en biedt een andere verklaring[1] – dat God Abraham uit deze wereld leek te halen om hem de sterren te laten zien – Rashi benadrukt het feit dat Abraham boven de sterren stond en God hem vertelde op hen neer te kijken. Waarom achtte God het, volgens deze interpretatie, noodzakelijk om Abraham in een toestand te brengen waarin hij boven de sterren stond?[2] Hoe droeg dat bij aan de boodschap die God aan Abraham vertelde – dat hij nakomelingen zou hebben die zo talrijk zouden zijn als de sterren?[3]
Misschien kunnen we deze vraag beantwoorden door een fascinerende opmerking van de Baal HaTurim in Bereishit. Nadat de Tora haar verslag van de schepping van het universum heeft voltooid, zegt zij: “Dit zijn de resultaten van de hemelen en de aarde toen zij werden geschapen [behibaram]op de dag van HaShem, Gods schepping.”[4] De Tora past de ongebruikelijke formulering van behibaram toe om Gods schepping te beschrijven. De Baal HaTurim merkt op dat de letters van behibaram opnieuw kunnen worden samengesteld om een ander woord te spellen: bAvraham wat letterlijk betekent, ‘voor Abraham’. Hij legt uit dat de Tora op ons zinspeelt dat de hemelen en de aarde zijn geschapen in de verdienste van Abraham.[5] Dit betekent dat het hele doel van de Schepping de moeite waard was vanwege Abraham.
Hoe moeten we dit idee begrijpen? Rabbijn Moshe Chaim Luzatto vertelt ons in ‘Path of the Just’: God schiep de wereld om de mensheid plezier te schenken, en de manier om dit plezier aan te boren is door het vervullen van Zijn mitsvot.[6] Na twintig generaties van de mensheid ontpopte Abraham zich als de persoon die het mogelijk kon maken dat Gods doel zou worden bereikt. Op deze manier was de schepping van het universum allemaal in zijn verdienste.
We kunnen nu uitleggen waarom God hem boven de sterren bracht en hem zei op hen neer te kijken. Boven iets staan getuigt van superioriteit over dat ding, dus God vertelde Abraham dat hij boven de sterren stond in de zin dat hij boven hen stond omdat ze alleen in zijn verdienste waren geschapen! Zonder Abraham was er geen behoefte geweest aan sterren of iets anders in de schepping. Deze diepere boodschap diende om Gods punt te versterken dat Abraham inderdaad nakomelingen zou krijgen. God nam zijn bezorgdheid weg dat hij geen nakomelingen zou hebben om zijn taak voort te zetten om Gods naam in de wereld te verspreiden. Omdat het hele doel van de schepping alleen via Abraham kon worden vervuld, was het essentieel dat hij kinderen had die op zijn pad zouden voortgaan.
De Wijzen breiden dit idee uit tot iedere nakomeling van Abraham:[7] De Mishna vertelt ons: ‘Ieder mens moet zeggen: ‘de wereld is voor mij geschapen.’ “[8] Dit zou ons tegelijkertijd een gevoel van belang en verantwoordelijkheid moeten geven. Er is absoluut geen reden voor een persoon om gevoelens van onbeduidendheid te hebben; hij is zo waardevol dat de hele schepping de moeite waard was, alleen voor hem. Tegelijkertijd zou men zich moeten realiseren dat elke actie die hij uitvoert grote gevolgen heeft in de geestelijke wereld. Het internaliseren van deze basisprincipes van het Tora-denken zou de basis moeten vormen voor ons om ons volledige potentieel te bereiken door onze voorvader, Abraham, na te bootsen door Gods aanwezigheid in deze wereld te brengen.
Rabbijn Yehonasan Gefen
Besef dat een vertaling altijd een vertaling is, daarom ook de verwijzing naar het origineel: The Guiding Light Parshat Lech Lecha: Above the Stars (aish.com)
Opmerkingen van Angelique; wat leren wij hiervan?
Niet alle Bnei Noach zijn directe afstammelingen van Abraham of zijn mensen die willen (kunnen) uitkomen in het Jodendom. Ik zou het beeld van de Wijzen verder door willen trekken. Dat allen die in de voetstappen van Abraham lopen mensen zijn die mogen weten dat ze belangrijk zijn in de schepping en dat de Eeuwige Ene, gezegend is Zijn Naam, hem of haar nodig heeft op die specifieke plek in de wereld om de basis-principes van Tora en de zeven Noachidische wetten en levenswijsheden die daaraan gekoppeld zijn bekend te maken. Op elke plek waar mensen zullen gaan leven naar deze op de Tora gebaseerde levenswijsheden zal de wereld geschikt worden voor de Eeuwige Ene om Aanwezig te zijn. Uiteindelijk zal de hele wereld vol zijn van Zijn kennis en zal iedere knie voor Hem buigen en Zijn Grootheid en Wijsheid belijden. Laten we met elkaar ervoor zorgen dat die tijd van openbaring van Messias en het tijdperk van Verlossing zo snel mogelijk, laat het vandaag nog zijn, mag aanbreken. De wereld werd voor Abraham geschapen, omdat Abraham zijn omgeving leerde over de Eeuwige Ene. Laten we hem als voorbeeld zien en laten we in onze directe omgeving ook laten zien wie de Eeuwige Ene is.
[1] Gebaseerd op Bereisis Rabbah, 44:12. Zie Rashi voor zijn tweede uitelg, en mijn essay [ van rabbijn Gefen], “Lech Lecha – A New Level of Existence”, waarin het diepgaand wordt besproken.
[2] Zie Ayeles HaShachar. Bereishis, 15:5 die erop wijst dat Rasji niet uitlegt waarom HaShem Avraham van deze wereld heeft weggenomen.
[3] Er zijn aanvullende vragen over deze Rasji, waaronder hoe Avraham op de sterren kon neerkijken, zelfs als we de Midrasj letterlijk nemen om te betekenen dat HaShem hem de ruimte in nam. Alle antwoorden op deze vraag worden op prijs gesteld.
[4] Bereisis, 2:4.
[5] Baal HaTurim, Bereishis, 2:4.
[6] Mesillas Yesharim, Hoofstuk 1.
[7] Dit omvat bekeerlingen die geestelijke afstammelingen zijn van Avraham Avinu.
[8] Sanhedrin, 37a.
