Jitro ( Exodus 18-20 )
De eerste Mishna in het traktaat Rosj Hasjana informeert ons over verschillende ‘nieuwe jaren’. Dit zijn tijden van het jaar die worden beschouwd als het begin van de jaarkalender met betrekking tot verschillende wetten. De Rosj Hasjana voor bomen is de vijftiende dag van de maand Shvat, beter bekend als ‘Tu B’Shvat’. Deze dag wordt beschouwd als een feestdag, daarom wordt het gebed van tachanun (smeekbede om vergeving) niet gereciteerd. Verder is er de universele gewoonte om zegeningen uit te spreken over en een verscheidenheid aan fruit te eten. De algemene focus van de dag is om God te danken voor het geschenk van bomen aan de wereld en om de wonderen van de natuur te erkennen.
Rav Yaakov Weinberg vraagt zich af, waarom is er geen vergelijkbaar concept van een feestdag voor de ‘verjaardag’ van groenten? Er is ook een datum voor het nieuwe jaar voor groenten die halachische (wettelijke) gevolgen heeft. Als dat het geval is, waarom is er dan geen feest op hun ‘verjaardag’?(1) Hij legt uit dat er tal van opmerkelijke aspecten aan de natuur zijn die het waard zijn om over het wonder van de schepping na te denken. Zowel bij groenten als bij bomen gebeuren er veel ‘wonderen’. Het wortel schieten van een zaadje en zijn ontwikkeling tot een boom, struik of groente is bijvoorbeeld echt wonderbaarlijk – het is alleen de regelmaat die onze verwondering over dit verbazingwekkende voorval wegneemt. Bovendien is het proces van fotosynthese dat het plantenleven in staat stelt om de energie van de zon te gebruiken, een ander wonder dat de complexiteit van de natuur aantoont.
Er is echter nog een ander wonder dat specifiek bij bomen voorkomt. Het voedingsproces voor een groente is relatief eenvoudig; het wordt rechtstreeks uit de grond in de groente zelf getrokken. Het voedingsproces van een boom daarentegen is veel ingewikkelder. De boom moet in staat zijn om het voedsel uit de grond te halen, het helemaal omhoog te trekken via de stam naar de takken en vervolgens naar de vrucht. Rav Weinberg legt uit dat elke fase in de ontwikkeling van een plant een wonder is, en daarom wordt ons opgedragen dankbaar te zijn voor Gods talrijke gaven op dit gebied. Aangezien bomen aan meer wonderen onderhevig zijn dan groenten, is het passend dat hun ‘verjaardag’ meer waard wordt geacht om gevierd te worden dan die van groenten.
De uitleg van Rav Weinberg herinnert ons eraan hoe belangrijk het is om ons te concentreren op de details van de schepping – het is heel gemakkelijk om de talloze wonderbaarlijke aspecten van de hele natuurlijke wereld te negeren. Tu B’Shvat maakt ons bewust van het belang van het waarderen van Gods gaven, vooral in de vorm van fruit. Het is leerzaam om hiervan een klein voorbeeld te geven, om ons te prikkelen om kennis te nemen van de talloze wonderen die ons omringen.
Wanneer iemand een perzik eet, besteedt hij weinig aandacht aan de harde steen die onder de smakelijke vrucht ligt. Rav Avraham Katz shlita leert ons echter over de grote betekenis van dit ogenschijnlijk saaie aspect van de natuur. Zoals alle soorten fruit heeft de perzik een groot probleem: hoe de continuïteit ervan te waarborgen. Omdat het volledig onbeweeglijk is, kan het zijn zaad niet verspreiden zodat het zich kan voortplanten. Daarom ontwikkelt het perzikzaad een smakelijk vruchtvlees eromheen. Dit zorgt ervoor dat mensen en dieren de perzik eten, waardoor deze wordt overgebracht naar andere locaties waar deze mogelijk wortel kan schieten. Er blijft echter de moeilijkheid hoe het zaad niet samen met de rest van de vrucht door de eter zal worden geconsumeerd. Dienovereenkomstig omringt het perzikzaad zich met een zeer hard omhulsel dat niet kan worden gebroken door de sterkste tanden.
Op deze manier is het kostbare zaad veilig. Toch houden de problemen daar niet op. Als het omhulsel zo sterk is, hoe kan het zaadje dan ontsnappen zodat het wortel kan schieten? Het opmerkelijke antwoord hierop is dat de behuizing is bekleed met een naad over de lengte, die wordt begrensd door een krachtige kleefstof. Zelfs een metalen hamer kan het niet kraken. En toch, als de kist op de grond valt, zit er een speciaal enzym in de grond dat de lijm oplost en het zaadje uit de huls laat komen! Dit alledaagse zaadje is het onderwerp van talloze wonderen, en als één daarvan niet zou plaatsvinden, zou de perzik ophouden te bestaan. Dit is slechts één voorbeeld van de getuigenis van de wonderen van Gods schepping.
Op Tu B’Shvat nemen we veel fruit en zegenen we ze voordat we ze eten. Deze gewoonte kan ons helpen ons te concentreren op de talrijke daden van vriendelijkheid die God voor ons verricht door ervoor te zorgen dat deze prachtige vruchten worden geschapen. Terwijl een persoon zijn dagelijkse routine doorloopt, is het heel gemakkelijk voor hem om onbedoeld zijn ogen te sluiten voor de wonderen om hem heen. De analogie wordt gegeven van een persoon die de kunstgalerie van het Louvre bezoekt en klaagt dat alle schilderijen op yoghurt lijken. Na een tijdje zet hij zijn bril af, om te beseffen dat er yoghurt op zat! Hij kon de schoonheid van de schilderijen niet waarderen omdat zijn zicht geblokkeerd was. Zo kan ook iemand door het leven gaan met de spreekwoordelijke ‘yoghurt’ die zijn zicht blokkeert, waardoor hij blind wordt voor de vele wonderen die hem omringen.
OPMERKINGEN
1. De Rosj Hasjana voor groenten vindt toevallig plaats op de eerste Tishrei, de dag die het meest bekend staat als Rosj Hasjana. Men zou dus kunnen antwoorden dat de ‘verjaardag’ van de groenten volledig wordt overschaduwd door de ernst van Rosj Hasjana. Toch lijkt het niet toevallig dat er geen specifiek feest wordt gevierd met betrekking tot groenten.
2. Genomen uit een artikel gebaseerd op de leer van Rav Weinberg, geschreven door Rav Yirimiyahu Benyowitz.
3. Dit komt uit zijn opmerkelijke boek “Designer World”, waarin talloze wonderen van de natuur worden besproken. Het gedeelte over het perzikzaad vindt u op p. 7-13.
Bedenk dat een vertaling altijd maar een vertaling is, daarom bij deze de link naar het origineel: https://aish.com/290468921/
Geschreven door rabbijn Yehonasan Gefen
